De zwarte dood

De monnik Gherardo was eind 1348 nog alleen over in het Zuid- Franse klooster
dat hij een jaar eerder nog deelde met 35 anderen. Zoals in veel kloosters
hadden de monniken de plicht te zorgen voor de zieken en stervenden, waardoor
ze extra kwetsbaar waren voor de besmettelijke pest die Europa in 1347 via
Italiaanse handelsschepen bereikte. Vóór de pest leefden er in Europa zo’n 75
miljoen mensen; vijf jaar later waren dat er nog 40 miljoen. Kloosters en
dorpen lagen er verlaten bij, akkers werden niet meer bebouwd en er was een
tekort aan arbeiders. Maar op een paar plekken, zoals in de rijke Italiaanse
stadstaten, werd de pest gevolgd door een opleving: opeens was er genoeg te
eten en het tekort aan arbeiders leidde tot hogere lonen en technologische
vooruitgang. De mensen bevrijdden zich van het juk van de godsdienst nadat God
het tijdens de pest had laten afweten en er kwam ruimte voor nieuwe ideeën die
de mens zelf centraal stelden.